Wędkowanie na Zalewie Zegrzyńskim

Zalew Zegrzyński jest jednym z najpiękniejszych i największych zbiorników zaporowych w Polsce, łączącym w sobie wszelkie cechy rzeki i jeziora,obok dorodnego sandacza i szczupaka nie mogło zabraknąć króla naszych wód - suma. Wąsacze mają się tu całkiem dobrze.Świadczą o tym choćby zgłoszenia medalowych sztuk i wiele stoczonych pojedynków z wędkarzami, kończących się zwycięstwem wielkiej ryby.
Sumy są tutaj naprawdę wolne. Dwie ogromne rzeki Narew i Bug, zasilające zbiornik w wodę, stoją dla nich otworem, do woli więc mogą przemierzać ich tajemnicze koryta meandrujące pośród malowniczych łąk, pól i lasów. Wiele sumów pozostaje jednak w 3300-hektarowym zalewie, obfitującym w trzcinowiska, rozległe podwodne blaty z grążelowymi łąkami, karczami, kępami sitowia i tataraku, doły i rynny z gwałtownymi uskokami dna oraz rafy i przykosy naszpikowane racicznicami, szczeżujami i żyworódkami. Ten ostatni gatunek ślimaka z gatunku Viviparus viviparus często stanowi treść pokarmową osobników łowionych w narwiańskiej części zalewu, w brzuchu aż im grzechocze od skorupek. Ale nie samymi mięczakami sumy tu żyją. Obfitość pokarmu jest wszechobecna. Ogromne stada leszczy i leszczyków, płoci, sap, krąpi i średniej wielkości okoni zaspokoją największe z największych obżartuchów.

Kochają głębiny
Najlepszymi łowiskami zegrzyńskich wąsaczy są stare, zalane koryta macierzystych rzek. Ciągną się one kilometrami raz przy jednym raz przy drugim brzegu cofek, zanim na wysokości Serocka połączą się w jedną podwodną rzekę. Dalej koryto zbliża się do Jadwisina i ciasno wchodzi w zakręt wokół Zegrza Północnego. Dopiero za mostem odbija lekko w lewo, po czym łagodnie pośród karczowisk kieruje się pod prawy brzeg. Średnia głębokość starego łożyska wynosi około 5 metrów, choć na jego drodze znajdują się wypłycenia i 8-metrowe dołki. Najgłębiej jest w pobliżu Zegrza, gdzie wydobywano piach i żwir. Tam dno miejscami opada do 13, a nawet 15 metrów.
Najwięcej 2-metrowych wąsaczy, głównie sztuki o masie od 40 do 60 kilogramów, łowi się w okolicy Jadwisina, Zegrza i za mostem aż po Wieliszew. Dominuje metoda spinningowa, plecionka i miękkie przynęty, przede wszystkim słusznych rozmiarów kopyta i rippery z główkami jigowymi o gramaturze od 10 do 28 gramów. Równie skuteczną metodą w tym rejonie jest trollingowanie z pękatymi woblerami, prowadzonymi w korycie na głębokości od 4 do 6 metrów.
Niezgorsze łowiska olbrzymów znajdują się w ujściu Bugu na wysokości Kani Polskiej. Przez wędkarzy sumowych okupowane są zwłaszcza dwie niewielkie wysepki. Tu prym wiodą typowe zestawy gruntowe z żywcem i rosówkami, zarzucane w głębiny zarówno z brzegu, jak i zakotwiczonych łodzi.
W narwiańskiej części zalewu, od Serocka aż po przekop znajdujący się pomiędzy wyspami kilometr za Dzierżeninem, też nie brakuje 4-, 5-metrowych dołów z potężnymi sumiskami. Zarówno obfitość grążelowych blatów i niegłębokich podwodnych łąk poprzecinanych głębszymi rynnami, jak i całe hordy drobnicy, to istny raj dla tej wielkości drapieżców.

Rzadko kapitulują
Kiedy już zegrzyński kolos pochwyci przynętę, nowoczesny sprzęt, jakim dzisiaj dysponują wędkarze, zda się na niewiele, jeżeli każdy jego element nie będzie równie wytrzymały. Co z tego bowiem, że plecionka, kij i kołowrotek są bardzo mocne, gdy nagle krętlik pęka, agrafka się rozgina, a druciany haczyk prostuje. Przez pierwszą godzinę walki to ryba dyktuje wędkarzowi warunki. Jeśli ruszy przed siebie, nie zatrzyma jej żadna siła, choćbyśmy dysponowali linką spadochronową i wędziskiem jak kij od szczotki. Śmiałkowie dokręcający hamulec do oporu, tracili wędki, które trzaskały jak zapałki, a czasem tylko gumowce zostawały w łodzi... I nie są to opowieści z palca wyssane, gdyż holowano w zalewie gigantycznej wielkości wąsacze, które nie kapitulowały po trzech, czterech godzinach i ostatecznie wygrywały walkę z ledwie już trzymającymi kij w rękach wędkarzami.Znany jest również przypadek doprowadzenia do łodzi kolosa przekraczającego 2,5 m długości. Jego ciężar oceniano na ponad 100 kg! Ryba wzięła w okresie ochronnym. Dlatego wędkarze nie podjęli dalszej walki, tylko niezwłocznie uwolnili ją z woblera.
W opinii doświadczonych łowców zegrzyńskich sumów, wcale nie trzeba dysponować sprzętem na marliny, aby wyłowić takiego kolosa. Na trolling wystarczy żyłka 0,40 mm, a na spinning plecionka o wytrzymałości od 15 do 20 kg. To nie linka i wędka przegrywają walkę z sumem, tylko wędkarz, który nieumiejętnie holuje wielką i silną rybę. Podstawowym błędem jest holowanie siłowe, podnoszenie ryby z dna, kiedy leży, muruje pod łodzią. To jest walka z jej masą a nie z mięśniami. Nie wytrzyma tego żadna żyłka ani plecionka, jeżeli przez kilkadziesiąt minut, naprężona do granic wytrzymałości, będzie tarła tym samym fragmentem o rozgrzane przelotki. Nie można pozwalać, żeby sum kład się pod łodzią i odpoczywał. Trzeba odpłynąć od ryby na kilkanaście metrów, naprężyć linkę i zmuszać ją do pokonywania oporu wędziska. Inaczej nie opadnie z sił i wykorzysta najbliższą nadarzającą się okazję, aby zmęczonemu walką wędkarzowi porwać plecionkę lub połamać wędzisko.
Wybierając się latem na zegrzyńskie wąsacze warto też wiedzieć, że w czasie długotrwałych upałów mogą tworzyć się w najgłębszych miejscach nisze beztlenowe. Sumy, podobnie jak inne ryby, w poszukiwaniu lepiej natlenionych ostoi i żerowisk przenoszą się wtedy na 3-, 4-metrowej głębokości spady koryta lub kierują się w górę Narwi i Bugu.

Warto wiedzieć
Wędkowanie w Zalewie Zegrzyńskim dozwolone jest po uiszczeniu składki na zagospodarowanie i ochronę wód Okręgu Mazowieckiego PZW, wykupieniu zezwolenia okresowego lub za dopłatą na wody krajowe. Nad Zbiornikiem znajdują się pięć przystani wędkarskich PZW, w których można przenocować i wypożyczyć łódź.
Dzierżenin - stanica wędkarska Koła PZW nr 3 Warszawa Mokotów (noclegi i łodzie). Dojazd z szosy Warszawa - Pułtusk. tel. (023) 691-04-10.
Wierzbica - Wypożyczalnia łodzi w Ośrodku Rybackim Okręgu Mazowieckiego PZW. Wjazd do ośrodka 400 m przed mostem na Narwi. Tel. 0609-249-687.
Serock - stanica wędkarska Koła PZW nr 6 Warszawa Wola (noclegi i łodzie), tel. Dojazd z szosy Warszawa - Pułtusk, dalej przez rynek do Narwi i w lewo (wzdłuż brzegu) do końca ulicy. (022) 782-76-13.
Zegrze - dwie stanice. Pierwsza (bliżej mostu) Koła PZW nr 13 w Legionowie (łodzie). Dojazd z Warszawy: przed mostem skręcamy w prawo - na ślimak, przejeżdżamy pod mostem i skręcamy jeszcze raz w prawo. Stanica znajduje się 100 metrów od zakrętu. Tel. (022) 782-25-62. Druga (500 metrów dalej) Koła PZW nr 4 Warszawa Praga Południe (noclegi i łodzie), tel. (022) 782-25-67.
Uwaga! Na zalewie surowo egzekwowany jest zakaz kotwiczenia łodzi na oznaczonym zielonymi i czerwonymi bojami torze wodnym, wędkowania w obszarze ochronnym zapory w Dębem (żółte boje) oraz wędkowania w odległości mniejszej niż 50 m od mostów.

Mieczysław Zalewski (w ubiegłym roku w pobliżu Dzierżenina wyholował dwa duże sumy. Większy ważył 59 kg, mniejszy 37 kg):
Obie ryby złowiłem metodą trollingową na delikatny jak na sumy sprzęt, choć były one celem mojej wyprawy. Stosuję wędzisko długości 270 cm o ciężarze wyrzutowym 10-30 g i plecionkę o wytrzymałości 12 kg. Nie używam żadnych przyponów, tylko łożyskowane krętliki z agrafkami. Moje przynęty to kopytka długości 9 cm z główkami od 6 do 9 gramów, które wypuszczam daleko na wodę - minimum 70 m, a także woblery Rapali imitujące okonia, długości 12 cm. Zauważyłem jednak, że moi koledzy, którzy używają krótkich i pękatych woblerów, też maja niezłe wyniki.
Co ciekawe, brania sumów, a złowiłem ich w zalewie kilkadziesiąt, w większości następowały, gdy spływałem z nurtem. Dlatego w drodze powrotnej od jakiegoś czasu zmieniam "okonka" na model w kolorze biało-niebieskim albo biało-czarnym. Bywa że trafi się szczupak, sandacz, a czasami i rapka. Na sumy wypływam w południe albo wieczorem. Grube sztuki najlepiej biorą w dni parne, gdy nie ma silnego wiatru, tuż przed zbliżająca się burzą.

Rajmund Litwiński (członek kadry narodowej i mistrz Polski w wędkarstwie spinningowym, złowił w zalewie kilkanaście sumów o masie od 40 do 60 kg):
Kiedyś w czasie prowokowania sandaczy miałem delikatne puknięcia w dużą gumę, nie mogłem jednak nic zaciąć. Założyłem mniejszą przynętę i już po pierwszym przeciągnięciu nastąpiło branie 25-kilogramowego suma. Początkowo myślałem, że to przypadek, ale w ciągu kilku lat sytuacja wielokrotnie się powtarzała. Nie były to duże ryby, większość o masie od 20 do 30 kg, ale reguła była zaskakująca.Zalew Zegrzyński

Dlatego spinningistów, którzy bardzo chcą złowić zegrzyńskiego wąsacza, zachęcam do poszukiwania sandaczy, gdyż w ich rewirze bardzo często przebywają najpotężniejsze osobniki. Tak właśnie złowiłem swój największy, 60-kilogramowy okaz. Wyholowałem go za pomocą wędziska długości 270 cm o ciężarze wyrzutowym do 40 gramów, z kołowrotkiem wyposażonym w hamulec walki oraz plecionkę o średnicy 0,12 mm. Miałem też na kiju grubszą sztukę, która ciągnęła moją łódź w kierunku zapory w Dębem przez ponad dwie godziny, zanim urwała plecionkę. Wiem, że ten sum miał grubo powyżej 60 kilogramów...
W lipcu na okazy polecam stare koryto rzeki od mostu w Zegrzu do Jadwisina, a zwłaszcza jego fragmenty o głębokości około 6 m. Dobre są też głęboczki położone na czaszy zalewu, pomiędzy Zegrzem, Nieporętem i Białobrzegami oraz łowiska płytsze, ponieważ na początku lata sum lubi się wygrzewać, często się spławia i bierze również w pół wody. Jeżeli dysponujemy echosondą warto poszukać skupisk białej ryby. W takich miejscach możemy liczyć naprawdę na wielkie sumy, a przy okazji i ładne sandacze.
Andrzej Zieliński