Zbiornik zaporowy Poraj

Zbiornik zaporowy Poraj wybudowano w 1977 r. na potrzeby ówczesnej Huty im. B. Bieruta. Dziś jest akwenem o charakterystyce wędkarsko-rekreacyjnym, a jego wielkoprzemysłowa rola nie ma w zasadzie żadnego znaczenia. Powierzchnia zbiornika wynosi 497,3 ha. Wysoka na ponad 13 metrów tama czołowa piętrzy wody warty. Usytuowana jest w pobliżu miejscowości Poraj i Jastrząb w powiecie Myszkowskim. Zlewnia zbiornika obejmuje zarówno tereny leśne, jak i silnie zurbanizowane. Dopływy bezpośrednio zasilające zbiornik Boży stok, Sarni stok i Ordonka charakteryzują się dobrymi parametrami fizykochemicznymi, oraz Warta. Rybostanie zbiornika najwięcej wie ichtiolog Zarządu Okręgu PZW w Częstochowie na co dzień opiekujący się Porajem. W zbiorniku i jego bezpośredniej zlewni stwierdzono co najmniej 15 gatunków ryb. Struktura ich pogłowia jest stosunkowo dobrze poznana dzięki prowadzonej rejestracji połowów wędkarskich. Pierwsze dane pochodzą z 1988 r. co umożliwia ocenę stanu środowiska i rejestrowanie zachodzących w ekosystemie zmian. Akwen wykazuje cechy jeziora typu sandaczowego ale postępująca degradacja czyt. Sukcesja odbija się na pogłowiu ryb. Pierwotnie zbiornik był doskonałym łowiskiem drapieżników typu szczupak i okoń, jednak w wyniku zaniknięcia roślinności wiele gatunków ustąpiło miejsca swoim następcom i tak dominującym drapieżnikiem stał się sandacz, natomiast ryby spokojnego żeru zdominował leszcz. Niewielki partie dna porośnięte roślinnością stanowią ostoje dla lina, karasia i karpia, a z drapieżników szczupaka, suma i węgorza. Głowna misa zbiornika to królestwo sandacza i leszcza, jednak ze względu na urozmaicenia dna, w postaci resztek karczowanego lasu, dawnego koryta Warty oraz pozostałe po budowie elementy konstrukcyjne i naniesione przez powodzie kłody, można spotkać się z obecnością zupełnie nie pasujących do danego miejsca gatunków. Silna presja wędkarska oddziałuje znacząco na rybostan zbiornika, co uwidacznia się w przełowieniu gatunków atrakcyjnych wędkarsko jak karpia, sandacza, szczupaka, dlatego intensywne zarybienia tymi gatunkami, a w szczególności drapieżnika którym przypisuję się znaczącą rolę w utrzymaniu dobrego stanu środowisko, stały się normą podczas planowania działań gospodarczych na akwenie. Prowadzona przez Zarząd Okręgu PZW w Częstochowie gospodarka rybacka nastawiona jest na zachowanie atrakcyjnego rybostanu ze znacznym udziałem ryb drapieżnych i zabezpieczenia zbiornika przed szkodliwymi skutkami eutrofizacji. Prowadzone w latach 1995-97 odłowy gospodarcze podyktowane były alarmującymi danymi a mianowicie znaczącym wzrostem udziału leszcza w połowach oraz zanikiem płoci i innego biało rybu jak i ze znacznym spadkiem karłowacenia leszcza. W chwili obecnej okręg nie prowadzi odłowów gospodarczych na zbiorniku od 1998 r. poza sporadycznymi (jeden dzień w roku) odłowami dla potrzeb badań zdrowotności ryb. Akwen znajduje się pod opieką weterynaryjną Pracowni Chorób ryb w Katowicach. Rejestracja połowów wędkarskich ujawniła obecność w zbiorniku następujących gatunków ryb takich jak karp, lin, leszcz, amur biały, tołpyga pstra, węgorz, miętus, jaź, szczupak, sandacz, okoń, sum, pstrągi, płoć, jazgarz i kiełb. Silna presja wędkarska corocznie ok. 4000 wędkarzy sprawia, że całkowity odłów przekracza rocznie 20 ton ryb. Aż głowa boli. Dla zwykłego, rekreacyjnego wędkarza, ale i dla wytrawnego łowcy polującego na okazałe trofea Poraj może być doskonałą alternatywą. Populacja ryb takich jak średnich płoci leszczy czy okoni jest na tyle bogata że nawet bez specjalnej znajomości łowiska jest spora szansa na udane połowy .Profesjonalnym łowcom nastawionym na duże egzemplarze konkretnych gatunków ryb przyjdzie najpierw poznać dobrze niestety kapryśny Poraj. Później jednak włożony wysiłek zwróci się z nawiązką, bowiem można złowić tutaj rybę życia. Wśród wytrawnych specjalistów dominują sandaczowcy. Sandacz w Poraju jest niemal od początku istnienia zalewu, tym samym można już liczyć na rybę na miarę rekordu Polski. Tak jak Poraj ma opinię bardzo kapryśnego zbiornika, tak i tutejsze sandacze często są okraszane tym przymiotnikiem. Bywają takie lata, że sandacza jakby wymiotło. Przez sezon padło dosłownie kilkanaście, kilkadziesiąt sztuk, gdy już w kolejnym roku okazywało się że sandaczy jest w bród i nawet początkujący wędkarze nie mają większych problemów ze złowieniem kompletu. Dla wielu podstawowym celem przyjazdów na Poraj jest okoń, a jest go tu sporo we wszelakich przedziałach wiekowych. W tej chwili wymiar ochronny wynosi dla pasiaka 18cm i nie jest tak wybredny jak sandacz. Zaplecze rekreacyjno-wędkarskie jest nad Porajem dość mocno rozwinięte. Na zachodnim i północnym brzegu jest kilka dużych ośrodków wypoczynkowych i można tam wynająć pokój, domek kempingowy lub postawić namiot. W okolicy również nie brakuje barów i restauracji a w niektórych ośrodkach uda się nam wypożyczyć łódź. Nad zbiornikiem funkcjonują dwie rybaczówki, tuż przy tamie czołowej znajduje się rybaczówka Koła PZW Okoń a w miejscowości Masłońskie rybaczówka Zarządu Okręgu PZW Częstochowa, tam też bez trudu wynajmiemy łódź. Wokół zbiornika rozciąga się malowniczy obszar Polskiej jury, pełne grzybów. Kapryśne to łowisko i tylko wytrawni nie łowcy wracają o kiju:)

Mapa batymetryczna http://maps.geoportal.gov.pl/webclient/default.aspx?crs=EPSG%3A2180&bbox=516615.7796336207,309323.845635776,517389.2171336207,309663.689385776&variant=KATASTER

i jeszcze jedna http://www.toya.net.pl/~rurek/mapa_poraj.jpg

Dobre łowiska:

1. Kreska: Ostry stok schodzący do ponad 7 metrów głębokości. Dno piaszczysto-kamieniste, pojedyncze, duże karcze. Doskonałe łowisko ryb drapieżnych: sandacza, szczupaka, okonia w okresie sierpień-październik. Latem i jesienią często trafiają się duże karpie i amury.
2. Róża: Szczyt wychodzącego w jezioro, płytkiego cypla. W kierunku otwartej wody znaczący spad. Dno piaszczysto-kamieniste. W okolicy szczytu cypla kilka dużych zaczepów na dnie. Jesienne łowisko dużych okoni. Przez cały rok łowi się tu płocie, leszcze i szczupaki.
3. Camping: Rozległe wypłycenie około 500 metrów od brzegu. Stoki wypłycenia dość strome. Dno piaszczyste. Doskonałe, całoroczne łowisko okoni i szczupaków. Łowi się głównie ryby średnie, choć czasem można trafić na stada grubych garbusów o masie przekraczającej pół kilograma.
4. Młyn: Schodzące do prawie 7 metrów przegłębienie. Przed zalaniem w tym miejscu stał młyn. Na dnie sporo karczów i pozostałości po zabudowaniach młyńskich. Doskonałe łowisko dużych okoni. Okresowo trafiają się sandacze. Brzegowe łowiska na wysokości młyna są chętnie odwiedzane przez łowców karpi, płoci i leszczy.
5. Droga koziegłowska: Pozostałości biegnącej tędy niegdyś drogi. Droga w wielu miejscach mocno zamulona i trudna do odszukania. W okolicach brzegu przydrożne rowy i obszary kamienisk najłatwiejsze do zlokalizowania. Całoroczne łowisko okoni, płoci i sandaczy.
6. Wysokie napięcie: Obszary twardego , piaszczysto-kamienistego w okolicach starego koryta, dokładnie pod linią wysokiego napięcia. Sporo niewielkich górek podwodnych. Doskonałe łowisko sandaczy. Najatrakcyjniejsze w początkach sezonu, w czerwcu i późną jesienią.
7. Patelnia: Czołowe łowisko okoniowe na zbiorniku. Daleko wychodzące w jezioro wypłycenia zakończone stromymi stokami. Dno piaszczyste. Pojedyncze, niewielkie karcze. Obok okonia często zdobyczą bywa szczupak.
8. Na cyplu: Łagodny spad na wysokości cypla ze słupem wysokiego napięcia. Dno muliste z plackami żwirowo-kamienistymi. Sandaczowe łowisko obławiane najczęściej przez wędkarzy ze śląska.
9. Wysoki brzeg: Stromy zalesiony brzeg. W bezpośredniej bliskości bardzo ostry spad schodzący do głębokości około 6 metrów. Na piaszczysto-mulistym dnie sporo karczów. Doskonałe łowisko ryb spokojnego żeru karpi, leszczy i płoci. W trakcie łowienia z łodzi można liczyć na sandacze, okonie i pojedyncze szczupaki.
10. Kibel: Ciąg niewielkich wysp podwodnych. Przy niskim stanie wody wyspy widać na powierzchni wody. Pomiędzy wyspami głębokość sięga koło 2-3 metrów. Dno twarde, piaszczyste. Dobre łowisko okoni, sandaczy i dużych karpi.
11. V: Kilka podwodnych górek ze stromymi stokami. W okolicy twarde dno i niewielkie grupy karczów. Łowisko sandaczy i dużych okoni. Najlepszy okres to czerwiec i późna jesień koniec października, listopad.
12. Karcze: Obszary karczowisk w okolicach starego koryta. Dno piaszczysto-muliste. Sporo średnich okoni. Okresowo łowi się tu dużo sandaczy
13. Kładka: Ostre przewężenie zbiornika. Strefa brzegowa mocno wypłycona, porośnięta roślinnością nadwodną i podwodną. Wiosną doskonałe łowisko ryb spokojnego żeru płoci, leszczy, linów i wzdręg. W początkach jesieni na stokach koryta i w zakamarkach podwodnych łąk łowi się znaczne ilości okoni
14. Rozlewisko: Doskonałe łowisko początku sezonu. Wiosną można liczyć na płocie, liny, karasie, leszcze. Od maja na