Raki polskich wód

/ 9 komentarzy



  • konto usunięte




W Polsce występują cztery gatunki raków:

1. Rak szlachetny (Astacus astacus)
2. Rak błotny (Astacus leptodactylus)
3. Rak pręgowaty (amerykański) (Orconectes limosus)
4. Rak sygnałowy (Pacifastacus lenisculus)

Pierwsze dwa, czyli rak szlachetny i rak błotny , to nasze gatunki rodzime, niestety obecnie spotykane tylko w nielicznych miejscach. Wyparte zostały przez przybyszów zza oceanu, raka amerykańskiego i raka sygnałowego. Oba gatunki wywodzą się z Ameryki Północnej.

Obecnie ocenia się, że najbardziej rozpowszechniony w Polsce jest rak pręgowaty (amerykański), stanowi około 90% całej populacji raków. Raki rodzime wyginęły z powodu braku odporności na grzyba Aphanomyces astaci. Ze względu na rozmiar i zasięg działania grzyba, choroba ta potocznie nazywana jest "dżumą raczą".

Rak błotny i rak szlachetny nie mogą być przedmiotem amatorskiego połowu.

Raków pręgowatych, raków sygnałowych po złowieni nie należy wypuszczać do łowiska, w którym je złowiono , ani do innych wód.

*******************************************************************************

RAK SZLACHETNY

Można go spotkać w słodkich wodach strumieni rzek i jezior w Europie Środkowej, na Półwyspie Bałkańskim, Skandynawii, Wielkiej Brytanii.

Rak szlachetny posiada krótkie i grube szczypce niezakleszczone do końca, ciało pokryte jest pancerzem. Spodnia strona (zwana karapaksem- tułów) jest czerwona i bardzo mięsista. Samce osiągają wielkość do 16cm, podczas gdy samice nie przekraczają 12cm.

W Polsce gatunek podlega ochronie, tak jak rak błotny. Znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Określany jest jako "barometr czystej wody", gdyż jest bardzo wrażliwy na zanieczyszczenie.

Nazwa w języku angielskim: Astacus astacus

*****************************************************************************

RAK PRĘGOWANY , rak amerykański

Naturalny obszar występowania to Ameryka Północna, ale jest również jednym z gatunków występujących także w Europie.

W porównaniu do innych stawonogów jest dużo mniejszy. Wielkość pancerza nie przekracza 13cm. Wewnętrzna część odwłoka ma poprzeczne brązowo-czerwone plamy. Grzbietowa część grzbietu pokryta jest małymi cierniami. Szczypce i czułki są niewielkie. W przeciwieństwie do większości raków, jest ciepło- i światłolubny. Dlatego lubi wygrzewać się zaraz pod powierzchnią wody.

Nazwa w języku angielskim: Orconectes limosus

****************************************************************************

RAK SYGNAŁOWY, szwedzki, kalifornijski.

Jeden z gatunków raków pochodzących z Ameryki Północnej, a obecnie występujących także w Europie, w tym w Polsce. Został sprowadzony w latach sześćdziesiątych do Szwecji, a później do innych krajów europejskich. Powodem jego introdukcji była jego odporność na dżumę raczą, która powodowała wtedy masowe śnięcia rodzimych gatunków raków. Rak sygnałowy jest na nią odporny, jednak jest jej nosicielem, przez co przyczynia się do dalszego spadku liczebności innych gatunków raków (raka szlachetnego i błotnego). Podobnie jak rak pręgowaty jest uznawany za gatunek inwazyjny.

Pokrojem ciała przypomina inne raki. Różni się od nich przede wszystkim jasnoniebieską lub białą plamą na szczypcach. Dorasta do 16 cm, i masy 170 g.

Jest wszystkożerny.

Jest bardziej płodny i rozwija się szybciej od rodzimych gatunków raków.

Początkowo występował na zachodnim wybrzeżu Ameryki Północnej. W latach sześćdziesiątych został sprowadzony do Szwecji, a w latach siedemdziesiątych i na początku dziewięćdziesiątych do Polski.

******************************************************************************

RAK BŁOTNY, rak stawowy, długoszczypcowy, krawiec.

Jeden z występujących w Polsce raków, skorupiak z rzędu dziesięcionogów. Początkowo zamieszkiwał tereny Morza Czarnego i Kaspijskiego, później powiększał swój zasięg w kierunku zachodnim. W XIX wieku zasiedlano nim wody Europy Środkowej. Było to spowodowane epidemią choroby zwanej dżumą raczą, która powodowała masowe śnięcie pospolitego wówczas w Polsce raka szlachetnego. Uważano wówczas mylnie, że rak błotny jest odporny na tę chorobę. Obecnie jest uznawany (z pewnymi zastrzeżeniami) za gatunek rodzimy. Jego biologia jest podobna do biologii raka szlachetnego.

Rak błotny ma podobną budowę do raka szlachetnego. Różni się przede wszystkim budową szczypiec, które są u niego dłuższe i węższe, a od spodu białożółte. Ma też mniej twardy pancerz, a karapaks pokryty jest drobnymi kolcami.

Dorasta do 30 cm, zwykle osiąga wielkość 15 cm.

Jest mniej wymagający od raka szlachetnego, nie jest więc tak dobrym wskaźnikiem czystości wód. Zamieszkuje zbiorniki wodne o zamulonym dnie.

Odżywia się roślinami o dużej zawartości wapnia jak moczarka, rogatek, ramienica, rdestnica, wywłócznik, a także drobnymi bezkręgowcami (np. ślimakami) i padliną.

Samce są zwykle większe od samic. Mają też inaczej zbudowane odnóża odwłokowe, co jest związane z przekazywaniem nasienia przez samce.

Odróżnienie u raków samic od samców nie przedstawia trudności dzięki odrębnościom w budowie zewnętrznej, łatwym do stwierdzenia i wystarczającym do rozróżnienia płci. Pierwszą z nich jest budowa odnóży odwłokowych. Stwierdzenie dwóch pierwszych par odnóży odwłokowych w formie skręconych rynienek wystarcza do ustalenia, że jest to samiec. Gdy brak pierwszej pary lub występuje ona w formie krótkich pręcików, a druga para jest tak samo zbudowana jak następne, to jest to samica. Drugim wskaźnikiem jest położenie otworów płciowych. U samców znajdują się one i są dobrze widoczne na podstawowym członie piątej pary odnóży chodowych, u samic zaś - na podstawowym członie trzeciej pary odnóży chodowych. Prócz wymienionych cech, pozwalających bezspornie rozróżnić płeć raków, można znaleźć szereg innych różnic w wyglądzie zewnętrznym, które przy pewnej wprawie pozwalają również na bezbłędne określenie płci. Np. samice mają szczypce mniejsze, delikatniejsze, a odwłok nieco szerszy, o dłuższych i bardziej rozstawionych na boki płytkach bocznych pancerza. Ten kształt odwłoka, mimo stosunkowo niewielkich różnic, jest charakterystyczny. Ma to związek ze sposobem noszenia przez samicę rozwijających się jaj. Podgięty odwłok tworzy coś w rodzaju komory lęgowej, w której rozwijające się jaja przyczepione są do rozgałęzionych, strzępiastych odnóży odwłokowych. Dodatkowym wskaźnikiem płci, występującym jednak tylko w okresach rozwoju zapłodnionych jaj, jest stwierdzenie ich obecności pod odwłokiem; wówczas nie ulega wątpliwości, że jest to samica.

Pierwotnie zamieszkiwał zlewiska Morza Czarnego i Kaspijskiego. Przybył do Europy Zachodniej w XVIII wieku poprzez wybudowane przez człowieka kanały łączące Wołgę z dopływami Dźwiny i dalej z rzekami wpadającymi do jeziora Onega i Ładoga. Stamtąd opanował zlewisko Bałtyku. Obecnie jest najbardziej rozpowszechnionym rakiem w Europie.

W Polsce gatunek podlega ochronie. Podobnie jak rak szlachetny, znajduje się w Polskiej Czerwonej Księdze Zwierząt. Oba te gatunki są wypierane przez introdukowane raki pręgowate i sygnałowe.

******************************************************************************

UWAGA !

Fragment wyciągu z RAPR na 2011 r.

Rozdział IV Pkt.3.7.

Raków pręgowatych, raków sygnałowych itd. ... po złowieniu nie wolno wypuszczać do łowiska,
w którym je złowiono, ani do innych wód.

******************************************************************************

W artykule wykorzystałem informacje znalezione w necie z klauzulą umożliwiającą publikowanie bez dodatkowych zezwoleń autorów.

 


4.7
Oceń
(40 głosów)

 

Raki polskich wód - opinie i komentarze

jurekjurek
0
Super wpis , bardzo szczegółowy , moje gratulacje i oczywiście pozdrawiam oraz nie może być inaczej , jak 5 ***** z +    .......................   Jurek    ...........    ładne fotografie .
(2011-02-06 14:03)
Lipan1Lipan1
0
Witam,bardzo ciekawy artykuł i pouczający,ładne zdjęcia,na pewno powinno zainteresować innych przecież nie tylko ryby żyją w naszych wodach no i bez wahania pięć,pozdrawiam.
(2011-02-08 09:20)
marian48marian48
0
Bardzo się cieszę, że piszecie też o raku. Szkoda tylko, że nasze rodzime gatunki ciągle ulegają zanikowi i właściwie nic się nie robi aby to jakoś powstrzymać. Szkoda, że zanika nasz rak szlachetny pamiętam jeszcze z dzieciństwa jakie okazy wyławiano w naszych rzekach, jeziorach i stawach. Bardzo dużo raków odławiano w latach 1950 - 1980 na eksport, był to dla, niektórych dość dochodowy interes, tak jak na winniczkach. Gratuluję artykułu i pozdrawiam.  (2011-02-08 18:48)
Zibi60Zibi60
0
Podobny opis wraz za zdjęciami stworzyłem dla członków Naszego Koła. Ma posłużyć do zapoznania się z budową i cechami charakterystycznymi występujących u nas raków. 5*
(2011-02-13 12:49)
Thoma23Thoma23
0
Super artykuł. Pięć łapek poleciało. teraz przynajmniej mam pewność że raki które widziałem w wodzie to niestety były raki pręgowate. One nie są pod ochroną więc może spróbuję na nie połapać latem.
(2011-02-15 13:40)
ojonojon
0
Super te nasze wszyskie raczki wygladają.Dobrze by było żeby było ich jak najwieciej.Ciekawe stworzątka ,niewiele o nich wiemy.Dobrze by bylo je poznać .Raczek.
(2011-02-19 16:17)
Viera90Viera90
0
Doskonale opisane gatunki, teraz naprawdę w bardzo łatwy sposób można je odróżnić.
Gratuluję i pozdrawiam!
(2011-03-09 21:58)
Artur z KetrzynaArtur z Ketrzyna
0
Może się mylę. Ale ja troszkę inną wersję słyszałem. A słyszałem ją od najstarszych członków PZW (zasiadających we władzach kół wędkarskich).
A mianowicie nasze raki zaczeły wymierać z powodu zanieczyszczenia naszych wód, są czułe na tym punkcie. A "dżumę raczą" sprowadziły właśnie te raki sygnałowe i pręgowane.
Sprowadzając te raki do naszych wód chcieli wspomóc nasze raczki, ale jak zwykle im się nie udało, wręcz zaszkodzili skarbom naszych wód. Nasze raki nie są odporne na tą chorobę bo to jest dla nich choroba egzotyczna i nie mają na nią naturalnej odporności.
Ot i polityka naszych władz (obce gatunki w naszych wodach).
(2011-04-06 09:41)
mimi127mimi127
0
Bardzo fajny opis. 5+ . Fajne cenne informacje o gatunkach które są inwazyjne. (2011-04-19 17:15)

skomentuj ten artykuł